[1].  “ भ्वादिगणका सामान्य परिचय –   

भ्वादिगण की प्रथम धातु ‘भू’ है ,इस कारण इस गण का यह नाम पड़ा | धातु पाठ में इस गण की 1035 धातुएँ गिनाई गई है | 10 गणों में इसका प्रमुख स्थान है | संज्ञाओं में जो महत्त्व आकारांत शब्दों का है ,वही महत्त्व क्रिया में भ्वादिगण का है |

           भू ( होना ) परस्मैपदी धातु रूप  [ भ्वादिगण ]

लट् लकार ( वर्तमान काल )   

पुरुषएकवचन व्दिवचन बहुवचन
प्रथम पुरुषभवतिभवत:भवन्ति
मध्यम पुरुषभवसिभवथ:भवथ
उत्तम पुरुषभवामिभवाव:भवाम:

 

                   लङ् लकार ( भूतकाल )       

पुरुष एकवचन व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअभवत्अभवताम्अभवन्
मध्यम पुरुषअभव:अभवतम्अभवत
उत्तम पुरुषअभवम्अभवावअभवाम

 

         लृट लकार   ( भविष्यत काल )

पुरुष एकवचन व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषभविष्यतिभविष्यत:भविष्यन्ति
मध्यम पुरुषभविष्यसिभविष्यथ:भविष्यथ
उत्तम पुरुषभविष्यामिभविष्याव :भविष्याम:

 

                       लोट लकार (आज्ञा के अर्थ में )

पुरुष एकवचन व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषभवतुभवताम्भवन्तु
मध्यम पुरुषभवभवतम्भवत
उत्तम पुरुषभवानिभवावभवाम

 

         विधिलिङ् लकार ( चाहिए के अर्थ में )

 पुरुष एकवचन व्दिवचन बहुवचन
प्रथम पुरुषभवेत्भवेताम्भवेयु:
मध्यम पुरुषभवे:भवेतम्भवेत
उत्तम पुरुषभवेयम्भवेवभवेम

 

                        लिट् लकार ( परोक्ष भूतकाल ) 

 

पुरुषएकवचनव्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषबभूवबभूवतु:बभूवु:
मध्यम पुरुषबभूविथबभूवथु:बभूव
उत्तम पुरुष  बभूवबभूविवबभूविम

 

           लुड्. लकार  ( सामान्य   भूत काल )

 

पुरुष एकवचन व्दिवचन बहुवचन
प्रथम पुरुषअभूत्अभूताम्अभूवन्
मध्यम पुरुष अभू:अभूतम्अभूत
उत्तम पुरुष अभूवम्अभूवअभूम

                               

                  लुट् लकार ( अनद्यतन भविष्यत काल )

पुरुषएकबचन व्दिवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष भविताभवितारौभवितार:
मध्यम पुरुषभवितासिभवितास्थ:भवितास्थ
उत्तम पुरुषभवितास्मिभवितास्व:भवितास्म:

           आशीर्लिड्. ( आशीर्वाद हेतु )   

पुरुष  एकबचनव्दिवचन बहुवचन
प्रथम पुरुषभूयात्भूयास्ताम्भूयासु:
मध्यम पुरुषभूया:भूयास्तम्भूयास्त
उत्तम पुरुष भूयासम्भूयास्वभूयास्म

                   

              लृड्. लकार ( हेतुहेतुमद् भविष्यत् )

पुरुष    एकबचनव्दिवचन बहुवचन
प्रथम पुरुषअभविष्यत्अभविष्यताम्अभविष्यन्
मध्यम पुरुषअभविष्य:अभविष्यतम्अभविष्यत
उत्तम पुरुष अभविष्यम्अभविष्यावअभविष्याम

Comments are closed.

वेबसाइट के होम पेज पर जाने के लिए क्लिक करे

Donate Now

Please donate for the development of Hindi Language. We wish you for a little amount. Your little amount will help for improve the staff.

कृपया हिंदी भाषा के विकास के लिए दान करें। हम आपको थोड़ी राशि की कामना करते हैं। आपकी थोड़ी सी राशि कर्मचारियों को बेहतर बनाने में मदद करेगी।

[paytmpay]