“क्रयादिगण” का सामान्य परिचय

इस गण की पहली धातु ‘ क्री ’ है | इस गण के अन्य रूप ‘ क्री ’की तरह होते है | धातु और प्रत्यय के बीच इस गण में श्ना (ना ) जोड़ा जाता है | किन्हीं प्रत्ययों के पूर्व यह  ‘ ना ’ ‘ न ’हो जाता है ,और किन्हीं के पूर्व ‘ नी ’ |धातु की उपधा में यदि वर्गों का पंचम अक्षर अथवा अनुस्वार हो तो उसका लोप हो जाता है |

क्री ( खरीदना ) परस्मैपदी धातु रूप [  क्रयादिगण ]      

          लट् लकार ( वर्तमान काल )

                  

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष क्रीणातिक्रीणीत:क्रीणन्ति
मध्यम पुरुष क्रीणासिक्रीणीथ:क्रीणीथ
उत्तम पुरुषक्रीणामिक्रीणीव:क्रीणीम:

 

                                  लड्. लकार ( भूतकाल )

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष अक्रीणात्अक्रीणीताम्अक्रीणन्
मध्यम पुरुषअक्रीणा:अक्रीणीतम्अक्रीणीत
उत्तम पुरुषअक्रीणाम्अक्रीणीवअक्रीणीम

 

                           लृट् लकार ( भविष्यत काल )     

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष क्रेष्यतिक्रेष्यत:क्रेष्यन्ति
मध्यम पुरुष क्रेष्यसिक्रेष्यथ:क्रेष्यथ
उत्तम पुरुषक्रेष्यामिक्रेष्याव:क्रेष्याम:

 

                           लोट् लकार ( आज्ञा के अर्थ में )

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष क्रीणातुक्रीणीताम्क्रीणन्तु
मध्यम पुरुष क्रीणीहिक्रीणीतम्क्रीणीत
उत्तम पुरुषक्रीणानिक्रीणीवक्रीणीम

 

              विधिलिड्. लकार ( चाहिए के अर्थ में )   

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष क्रीणीयात्क्रीणीयाताम्क्रीणीयु:
मध्यम पुरुष क्रीणीया:क्रीणीयातम्क्रीणीयात
उत्तम पुरुषक्रीणीयाम्क्रीणीयावक्रीणीयाम

 

                  

                       लिट् लकार ( परोक्ष भूतकाल )

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष चिक्रायचिक्रियतु:चिक्रियु:
मध्यम पुरुष चिक्रयिथचिक्रियथु:चिक्रिय
उत्तम पुरुषचिक्रायचिक्रियिवचिक्रियिम

 

                                   लुड्. लकार ( सामन्य भूत काल )

पुरुषएकवचन व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष अक्रैषीत्अक्रैष्टाम्अक्रैषु:
मध्यम पुरुष अक्रैषी:अक्रैष्टम्अक्रैष्ट
उत्तम पुरुषअक्रैषम्अक्रैष्वअक्रैष्म

 

                             लुट् लकार ( अनद्यतन भविष्य काल )

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष क्रेताक्रेतारौक्रेतार:
मध्यम पुरुष क्रेतासिक्रेतास्थ:केतास्थ
उत्तम पुरुषक्रेतास्मिक्रेतास्व:क्रेतास्म:

  

         

         

                         आशीर्लिड्.लकार ( आशीर्वाद हेतु )

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष क्रीयात्क्रीयास्ताम्क्रीयासु:
मध्यम पुरुष क्रीया:क्रीयास्तम्क्रीयास्त
उत्तम पुरुषक्रीयासम्क्रीयास्वक्रीयास्म

 

                  लृड्. लकार ( हेतुहेतुमद् भविष्यकाल )

पुरुषएकवचन  व्दिवचनबहुवचन
प्रथम पुरुष अक्रेष्यत्अक्रेष्यताम्अक्रेष्यन्
मध्यम पुरुष अक्रेष्य:अक्रेष्यतम्अक्रेष्यत
उत्तम पुरुषअक्रेष्यम्अक्रेष्यावअक्रेष्याम

Comments are closed.

वेबसाइट के होम पेज पर जाने के लिए क्लिक करे

Donate Now

Please donate for the development of Hindi Language. We wish you for a little amount. Your little amount will help for improve the staff.

कृपया हिंदी भाषा के विकास के लिए दान करें। हम आपको थोड़ी राशि की कामना करते हैं। आपकी थोड़ी सी राशि कर्मचारियों को बेहतर बनाने में मदद करेगी।

[paytmpay]